Każdy z krakowskich pomników ma swoją historię. Szczególnie burzliwe były dzieje monumentu poświęconego Tadeuszowi Rejtanowi. Pomnik ten został ufundowany przez potomków legendarnego posła nowogródzkiego, który na tzw. sejmie rozbiorowym w 1773 r. sprzeciwiał się zatwierdzeniu traktatu rozbiorowego.
Monument miał uczcić pamięć Rejtana w rodzinnej Hruszówce, znajdującej się na terenie ówczesnego zaboru rosyjskiego. Powstał pod koniec lat 50. XIX w., jednak wszystko wskazuje na to, że nie doczekał się ustawienia w miejscu publicznym, lecz był przechowywany w ukryciu, w obawie przed konfiskatą lub zniszczeniem. W tej sytuacji w latach 80. podjęto decyzję o przekazaniu go do Krakowa. By uniknąć wysokiej opłaty celnej, posłużono się fortelem, ofiarowując pomnik Muzeum Narodowemu, gdyż dary takie nie podlegały ocleniu.
Po licznych dyskusjach odnośnie lokalizacji, w czerwcu 1890 roku pomnik ostatecznie stanął na niewielkim skwerku przy ul. Basztowej. Został on uwieczniony na jednej z klisz wykonanych przez Natana Kriegera, na której dobrze widoczna jest neogotycka kapliczka wykonana z żeliwa, w której znajdowało się popiersie Rejtana.
Forma pomnika budziła liczne kontrowersje, ze względu na „cmentarny charakter”, stąd pojawiły się nawet pomysły jego przeniesienia w bardziej ustronne miejsce. Kapliczka przetrwała jednak w tym miejscu do lutego 1946 r., kiedy uszkodzony przez wichurę pomnik został zdemontowany, a popiersie Rejtana trafiło do zbiorów Muzeum Narodowego w Krakowie.
Przez kilka dekad tkwiło ono w muzealnym magazynie, zupełnie zapomniane, aż do lat 90. XX w., kiedy pojawił się postulat rekonstrukcji monumentu. Po kolejnych kilkunastu latach pomnik powrócił – w 2007 r., w ramach obchodów jubileuszu 750-lecia lokacji Krakowa. Autorem rekonstrukcji jest prof. Czesław Dźwigaj, który odtworzył neogotycką wieżycę na podstawie jej wiernej XIX-wiecznej kopii, umieszczonej na grobie rodziny Lilpopów na warszawskich Powązkach. Wykonał on również odlew popiersia Rejtana – ciekawostką jest fakt, że zgodnie z ustaleniami między rzeźbiarzem a Muzeum Narodowym replika różni się od oryginału drobnym szczegółem: jeden z kosmyków włosów posła ułożony jest w inną stronę.
